เวลาเราเลี้ยงไก่ชน ก็จะมีช่วงที่เจ็บป่วย หรือไปชนไก่แล้วมีบาดแผลมา ผู้เลี้ยงก็ควรศึกษา เรื่องสมุนไพรไก่ชน เอาไว้บ้าง เพื่อบำรุงรักษาไก่ชนของเราให้หายจากอาการบาดเจ็บหลังการแข่งขัน และให้ไก่ชนกลับมาแข่งแรงไม่เจ็บปวดเรื้อรัง หรือ อาการเกี่ยวกับโรคผิวหนัง บาดแผล เห็บหมัด ไรไก่ ก็มีหลากหลายชนิด จะมีสมุนไพรใดบ้าง และมีสพรรคุณรักษาอาการไก่อย่างไรบ้าง มาดูกัน
–ประดู่ ให้ใช้ต้มเคี่ยวใช้ทาแผล
-หนามคนทา ให้ใช้ฝนทาแผล หรือหนองก็ได้
-ลูกหนามแท่ง ให้นำไปต้มใช้น้ำชะล้างแผล หรือชำระล้าง
-ลูกมะคำดีควาย นำต้ม แล้วใช้น้ำชำระล้าง
-กำมะถันแดง นำไปโรยบนเตาไฟใช้รมบาดแผล
-หนามกำจาย ใช้ฝนทาแผล ติดเชื้อ
-เปลือกสีเสียด ต้มเคี่ยว นำไปใช้ล้างแผล แช่เท้าเปื่อย
-ว่านมหากาฬ นำไปตำพอกแผล
-ฟ้าทะลายโจร นำไปต้มเคี่ยวใช้ชะล้าง
-ยาฉุน นำไปแช่น้ำ ไล่เห็บ เหา หมัด ไรไก่
-แมงลักคา นำไปขยี้สดๆวางไว้ในเล้าไก่ไล่ไรไก่
ส่วนยาถ่ายของไก่ชนนั้นโบราณคนนิยมใช้กันมากมีส่วนผสมดังนี้
- เกลือประมาณ 1 ช้อนคาว
- มะขามเปียก 1 หยิบมือ
- ไพล5 แว่น
- บอระเพ็ดยาว 2 นิ้ว หั่นเป็นแว่นบาง ๆ
- น้ำตาลปี 1 ช้อนคาว
- ใบจากเผาไฟเอาถ่าน ใช้ประมาณ 1 กำวงแหวน
ให้นำส่วนผสมทั้งหมดตำไปให้ละเอียด แล้วปั้นเป็นลูกกลอนขนาดหัวแม่มือ 2 เม็ด ให้ไก่กินเวลาเช้าท้องว่าง แล้วให้กินน้ำตามมาก ๆ หน่อย แล้วครอบผึ่งแดดไว้รอจนกว่ายาจะออกฤทธิ์ ถ่ายเป็นน้ำ 3 ครั้ง แล้วเอาข้าวให้กินเพื่อให้ยาหยุดเดิน
ส่วนน้ำสำหรับอาบไก่ ปกติไก่เลี้ยงเราก็จะต้องอาบน้ำยาจนกว่าไก่จะชน เครื่องยาที่ใส่น้ำต้มมีดังนี้
- ไพลประมาณ 5 แว่น
- ใบส้มป่อยประมาณ 1 กำมือ
- ใบตะไคร้ ต้นตะไคร้ 3 ต้น
- ใบมะกรูด 5 ใบ
- ใบมะนาว 5 ใบ
ให้ผู้เลี้ยงเอา 5 อย่างมารวมกันใส่หม้อต้มให้เดือดแล้วทิ้งไว้ให้อุ่น พออุ่น ๆ แล้วค่อยอาบน้ำไก่ แล้ว นำไปผึ่งแดดให้ขนแห้ง